Herbata – znana nieznajoma
Chyba nie można spotkać obecnie człowieka, który by nigdy nie pił herbaty – najbardziej rozpowszechnionego napoju na kuli ziemskiej. Pije się ją we wszystkich częściach świata, łącznie z Antarktydą. Herbatę uprawia się na pięciu kontynentach, a jej uprawą, wytwarzaniem i sprzedażą zajmują się setki tysięcy ludzi na ziemi. A mimo to nie będzie błędem stwierdzenie, że nie licząc niektórych narodów Azji, jedynie niezwykle mała liczba ludzi umie pić herbatę we właściwy sposób.
Czy wielu z Was pije ją prawidłowo? Czy odczuwa przy piciu tego napoju prawdziwą przyjemność? Czy wiecie, jakie korzyści przynosi Wam herbata?
Chyba nie każdy z Was potrafi odpowiedzieć na te pytania twierdząco. A pytając dalej – czy umiecie wybrać dla siebie herbatę? Jaka herbata Wam odpowiada i dlaczego właśnie ta? Ile rodzajów i jakich gatunków herbaty produkuje się obecnie na skalę przemysłową? Nad tymi zagadnieniami — można powiedzieć bez przesady – większość ludzi wcale się nie zastanawia, gdy tymczasem nie są one tak zupełnie pozbawione znaczenia.
Herbata – jeden z najstarszych napojów – jest znana w Chinach co najmniej od czterech i pół tysiąca lat. Nic więc dziwnego, że w przeciągu tego czasu napisano o niej ogromną liczbę książek i artykułów, szczególnie w XX wieku. Herbatę badano i bada się w dalszym ciągu jako roślinę wymagającą do jej wzrostu specyficznych warunków agrotechnicznych, jako surowiec dla przemysłu spożywczego, wymagający złożonej, różnorodnej i starannej obróbki, jako gotowy produkt, wymagający szczególnych warunków przechowywania i transportu. Jednakże bardzo rzadko można znaleźć w literaturze informacje o tym, jak prawidłowo przyrządzać napój herbaciany, a tym bardziej – jak go należy pić. Uważa się, że jest to sprawa nieskomplikowana : wziąć wrzątek i zaparzyć herbatę. Do tego umiejętności nie są potrzebne. Kto tak sądzi – to nie wie, że przez nieprawidłowe, nieumiejętne zaparzanie, a także przez niedbałe obchodzenie się w czasie przechowywania można zepsuć nawet najlepszą herbatę. I odwrotnie, nawet z herbaty niewysokiego gatunku – przez prawidłowe jej parzenie i staranne obchodzenie się z nią – można uzyskać niezły, przyjemny napój.
Chińczycy i Japończycy wypracowali w ciągu tysiącleci wysoką kulturę picia herbaty. Obcokrajowcom, obserwującym jak piją herbatę Japończycy i Chińczycy, może się wydawać, że ścisły porządek, maniery i kolejność operacji, z zastosowaniem których narody te przygotowują herbatę, są zbyt uroczyste, sztuczne i po prostu zbędne, a samo picie herbaty stanowi rytuał.
W istocie rzeczy Europejczycy, wydający powierzchowne sądy, głęboko się mylą. Zbędny, naszym zdaniem, „rwetes” z przyrządzaniem herbaty jest obwarowany wielowiekowym narodowym doświadczeniem, znajomością właściwości herbaty i różnych jej rodzajów. W przeszłości Chińczycy nie znali, oczywiście, składu chemicznego herbaty, a reguły postępowania z herbatą wypracowywali stopniowo, w drodze obserwacji i eksperymentowania. I dopiero teraz, znając jej skład, możemy w pełni zrozumieć i ocenić te prawidła, uwzględniające właściwości elementów wchodzących w skład liścia herbacianego i suchej herbaty. Prawidłowe parzenie herbaty zapewnia uzyskanie maksimum korzyści i rozkoszy przy piciu napoju herbacianego, możliwość połączenia przyjemnego z pożytecznym. Innymi słowy, znając właściwości herbaty, jako produktu spożywczego, możemy używać jej z największym efektem.
Zwyczaj picia herbaty
Herbata jest potrzebnym dla człowieka produktem spożywczym. Dla niektórych ludzi i narodów jest przedmiotem pierwszej potrzeby. Tym ważniejsze jest, ażeby używanie jej przynosiło maksimum korzyści, żeby było oparte nie tylko na przyzwyczajeniu i tradycji, lecz przede wszystkim na wiedzy, na współczesnych naukowych pojęciach o herbacie.
Oto dlaczego dojrzała konieczność podania najpełniejszych informacji o właściwościach, jakości i składzie herbaty, a także sposobach jej przyrządzania.